Культурная сталіца Беларусі - штогадовая акцыя, якая праводзіцца Міністэрствам культуры Рэспублікі Беларусь з 2010 года. Акцыя складаецца ў штогадовым абранні таго ці іншага горада Беларусі цэнтрам культурнага жыцця краіны з мэтай развіцця і ўзбагачэння культурнага жыцця рэгіёнаў, актывізацыі мясцовай грамадскай ініцыятывы па падтрымцы нацыянальнай культуры, прыцягнення ўвагі шырокай грамадскасці і замежных турыстаў.

На працягу года культурную сталіцу наведваюць прафесійныя танцавальныя, музычныя, харэаграфічныя калектывы, актывізуецца дзейнасць рэгіянальных устаноў культуры і мясцовых уладаў.

Гістарычна, да пачатку правядзення акцыі, нефармальнае званне культурнай сталіцы Беларусі насіў горад Віцебск. 21 студзеня 2010 культурнай сталіцай краіны быў афіцыйна абвешчаны найстаражытнейшы горад краіны Полацк. Пасля гэтага, штогод у рамках спецыяльнай акцыі вызначалася новая культурная сталіца.

19 снежня, у Бялынічах у раённым Цэнтры культуры прайшла ўрачыстая цырымонія закрыцця рэспубліканскай акцыі “Культурная сталіца — 2024”. Высокае званне “Культурная сталіца”перададзена гораду Іванава Брэсцкай вобласці, такое рашэнне было прынята 28 сакавіка 2024 года на калегіі Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь.

Цыкл мастацкіх вернісажаў работ членаў грамадскага аб’яднання ”Беларускі саюз мастакоў“ (з фондаў музеяў Брэсцкай вобласці) ”Беларусь мая – ты і водар гаючы і натхнення крыніца!“

Раённы агляд-конкурс сярод бібліятэк раёна на лепшую арганізацыю работы па патрыятычнаму выхаванню моладзі ”Памяць пакаленняў“

Цыкл творчых сустрэч з дзеячамі культуры і мастацтва Беларусі, літаратурных і музычных вечароў, выстаў і іншых культурных мерапрыемстваў, прысвечаных знамянальным падзеям і вядомым асобам культуры Рэспублікі Беларусь

Комплекс кінавідэа лекторыяў, патрыятычных відэаурокаў, выстаў ”Гісторыя і культура Рэспублікі Беларусь“, ”Брэнды Беларусі“, ”Беларусь – краіна для жыцця“        

Арт-майстэрня ”Садружнасць“; удзел дэлегацый і творчых калектываў гарадоў-пабрацімаў г. Іванава ў культурных мерапрыемствах

Цыкл навагодніх мерапрыемстваў (тэатралізаваныя прадстаўленні, ранішнікі, квэсты, парады, мюзіклы, шоу-праграмы і інш.)

Студзень-лістапад - раённы конкурс мастацкіх работ, фота і відэаролікаў сярод падлеткаў і моладзі ”Родныя краявіды“, прысвечаны 85-годдзю ўтварэння Іванаўскага раёна

Люты – снежань - гісторыка-культурная эстафета ”Наша зямля - наша біяграфія“ сярод сельскіх Саветаў Іванаўскага раёна (да 85-годдзя з дня ўтварэння Іванаўскага раёна)

Сакавік – кастрычнік - культурна-асветніцкі праект ”Вядомыя жанчыны Беларусі“

Красавік – май - грамадска-патрыятычная раённая акцыя калектываў аматарскай творчасці ”Песні Перамогі“ (да 80-годдзя Вялікай Перамогі)

Красавік – чэрвень - цыкл духоўных сустрэч ”Православие“ у рамках творчага праекта ”З кнігай да вытокаў духоўнасці“

Жнівень-верасень - цыкл вечароў арганнай музыкі

Верасень-снежань - цыкл канцэртаў салістаў і калектываў Беларускай дзяржаўнай філармоніі

1-20 студзеня - святочныя калядныя, навагоднія мерапрыемствы урамках рэспубліканскай акцыі “Нашы дзеці“

8 студзеня -духоўна-культурны праект “Радасць калядных сустрэч“

12-13 студзеня - XIVМіжрэгіянальны фестываль народнай творчасці “Фальклор без межаў“

15 студзеня - урачысты вечар прэзентацыя “Іванаўшчына – мая зямля, мой родны край“, прысвечаны 85-годдзю утварэння Іванаўскага раёна

17-18 студзеня - тэатралізаванае прадстаўленне “Шчадроўскі разгуляй“ з удзелам фальклорных калектываў Іванаўскага, Драгічынскага і Пінскага раёнаў

Канцэрт Заслужанага калектыва Рэспублікі Беларусь ансамбля танца, музыкі і песні “Белыя росы“ (г. Гродна)

Творчая акцыя “Дні культуры ў працоўных калектывах горада“ (да 85-годдзя з дня ўтварэння Іванаўскага раёна)

Літаратурныя сустрэчы “Радкі, што душу так кранаюць…!“ з маладымі паэтамі і пісьменнікамі Брэстчыны

Рэспубліканская акцыя “Горад Іванава – культурная сталіца Беларусі”.

Творчы праект “Культурны код Іванаўшчыны”

Выступленне народнага ансамбля цымбалістаў “Лілея” УА “Брэсцкі дзяржаўны музычны каледж імя Рыгора Шырмы”

Культурная акцыя “Музычная гасцёўня Напалеона Орды” з удзелам Нацыянальнага Акадэмічнага канцэртнага аркестра Беларусі імя М.Я.Фінберга (да 218 гадавіны з дня нараджэння Н.Орды, вядомага мастака, музыканта)

Спектакль “Ефрасінія Полацкая. Святыя літары” УА “Заслужаны калектыў Рэспублікі Беларусь “Брэсцкі абласны тэатр лялек”

Краязнаўчая онлайн-вандроўка “Ганаруся табой, Беларусь!” (да Міжнароднага Дня роднай мовы)

Прэзентацыя творчых здабыткаў калектываў аматарскага мастацтва раёна са статусам “народны” “Мелодыі Палесся” (да Дня роднай мовы)

Канцэрт Заслужанага калектыва Рэспублікі Беларусь “Акадэмічны ансамбль песні і танца Узброеных сіл Рэспублікі Беларусь” (да Дня абаронцаў Айчыны і Узброеных сіл Рэспублікі Беларусь)

Сустрэча-дыялог пакаленняў “Вайна. Перамога. Памяць” у рамках раённага праекта па патрыятычнаму выхаванню моладзі, прысвечанага 80-годдзю Перамогі ў Вялікай Айчынай вайне)

Вялікі эстрадны канцэрт “Jazz Party” вакальнага ансамбля “Элеганта” УССА “Баранавіцкі дзяржаўны музычны каледж”

Канцэртная праграма  “Букет святочных віншаванняў” Беларускага дзяржаўнага ансамбля “Песняры” (да Дня жанчын)

Раённы творчы марафон “З любоў’ю да маці” дзіцячых калектываў мастацкай творчасці Іванаўскага раёна

Вечар-рэквіем “Званы спаленых вёсак” (да Дня Хатынскай трагедыі). З удзелам прадстаўнікоў пракуратуры і дэманстрацыяй дакументальнай кінастужкі “Геноцид. Без права на жизнь”

Спектакль ”Моцарт и Сальери” Брэсцкага акадэмічнага тэатра драмы (да Сусветнага дня тэатра)

Абласны семінар “Праектнае развіццё ўстаноў культуры Брэсцкай вобласці “Ад ідэі – да рэалізацыі”

Тэматычны канцэрт “Мы разам, мы адзіныя” (да Дня адзінства народаў Беларусі і Расіі) з удзелам творчых калектываў Брэсцкай вобласці, г. Пензы і г. Зарайска Маскоўскай вобласці Расійскай Федэрацыі

Дакументальна-музычны праект «Забвению не подлежит» ДУ “Брэсцкая абласная філармонія”

Раённы конкурс творчасці людзей з абмежаванымі магчымасцямі “Багацце душы чалавека”

Рэгіянальны педагагічны форум “Ступені росту” (па выніках работы ўстаноў дадатковай адукацыі Іванаўскага, Драгічынскага і Бярозаўскага раёнаў вобласці)

Прэзентацыя унікальных элементаў абрадавай культуры рэгіёна “З крыніц жыватворных”

Тэатралізаваны баль герояў кніг (да Міжнароднага Дня дзіцячай кнігі)

Выступленне Заслужанага аматарскага калектыва РБ народнага ансамбля танца “Пінская шляхта” (г. Пінск)

Кінатэатр пад адкрытым небам. Паказ фільма “Брэсцкая крэпасць” з удзелам медыйных асоб РБ і РФ КУП “Брэстаблкінавідэапракат”

Урачыстае адкрыццё раённай Дошкі гонару “Людзі, што пішуць летапіс раёна” (да 85-годдзя з дня ўтварэння Іванаўскага раёна)

Інтэрактыўная выстава – экспазіцыя “Салют Перамогі” у рамках святочных мерапрыемстваў да 80-годдзя Перамогі ў Вялікай Айчынай вайне

Святочны канцэрт-віншаванне “Акорды Перамогі” з удзелам майстроў мастацтваў Беларусі

Комплекс тэматычных мерапрыемстваў, патрыятычных акцый, кіналекторыяў, урокаў памяці, прысвечаных 80-гадавіне Вялікай Перамогі

Абласны семінар-практыкум па грамадска-патрыятычнаму выхаванню дзяцей і моладзі “Абмяркоўваем. Прапаноўваем. Рэалізуем”

“Брэст-Іванава-Пенза” – міжрэгіянальны відэамост бібліятэк-партнераў да 80-годдзя Перамогі ў Вялікай Айчынай вайне УК “Брэсцкая абласная бібліятэка ім. М.Горкага”

Цыкл мерапрыемстваў “Сімвалы маёй краіны” (да Дня Дзяржаўнага Герба і Сцяга Рэспублікі Беларусь)

Раённае свята праваслаўных песнапенняў “Велікодны благавест”

Рэгіянальны злёт сямейных дынастый “Сакрэты сямейнага шчасця” (да Міжнароднага Дня сям’і)

Раённы праект дзіцячай творчасці “Свет дзяцінства, свет надзей і будучыні” (да Дня абароны дзяцей)

Шоу-праграма “Міс малютка”

Рэканструкцыя жыцця і быту партызан ва урочышчы Карасіно “Адзін дзень з жыцця партызанскага атрада”

Абласны пленэр рэзчыкаў драўляных скульптур “Людзі гісторыі слаўнай”

Маладзёжны арт-праект “Фіерыя танцаў” (з удзелам маладзёжных творчых калектываў спартыўных, бальных, эстрадных танцаў Рэспублікі Беларусь)

Фестываль воднага турызму “Мотальская рэгата”

Абласны семінар для кіраўнікоў публічных бібліятэк Брэсцкай вобласці «Продвижение территорий через культурные бренды»

Выставачны праект “Краскі лета”

Культурна-турыстычная акцыя “Сцежкамі Н.Орды”

Спектакль «Женитьба» ДУ “Заслужаны калектыў Рэспублікі Беларусь “Брэсцкі акадэмічны тэатр драмы”

Тэатралізаваная імпрэза “Светлы дзень вызвалення твайго, Беларусь!” (да дня Незалежнасці Рэспублікі Беларусь)

Канцэрт ваеннага аркестра пад кіраўніцтвам В.Коваля г.Брэст

Грамадска-патрыятычная акцыя “Спяваем гімн разам!”

Раённае свята “Купальскі фэст”

Міжнародны фестываль джазавай музыкі “Janow  Jazz – 2025”

Тэатралізавана-канцэртная праграма да Дня г.Іванава “Горад старажытны – горад малады”

Перформанс «Будем знакомы» (тэатральна-мастацкае прадстаўленне па старонках вядомай гісторыі)

Інтэрактыўная выставка – рэканструкцыя “Янаўскі кірмаш”

Адкрыццё ў г.Іванава “Галерэі Славы вядомых землякоў” філіала ДУК “Раённы музейны комплекс Н.Орды”

Канцэрт групы “Садко” Расійскай Федэрацыі

Тыдзень традыцыйнай культуры Іванаўшчыны (летнік рамёстваў, майстар-класы, народныя карагоды: “Троіцкі фэст”, “Пятроўскія спеўкі”, вясельныя абрадавыя дзеі і іншыя мерапрыемствы)

Раённая інтэлектуальная гульня “Што? Дзе? Калі?” сярод моладзі арганізацый, устаноў горада і раёна

Прэм’ера спектакля па расказам М.Зошчанка «Нервные люди» (народнага тэатра “Золак” Іванаўскага раённага Цэнтра культуры і народных традыцый”)

Народная імпрэза “Опальскі фальварак вітае гасцей”

Канцэрт Заслужанага аматарскага калектыва Рэспублікі Беларусь ансамбля народнай музыкі і песні “Палешукі”

ХІІІ Міжнародны фестываль традыцыйнай культуры “Мотальскія прысмакі”

Канцэрт групы “Аура” (Рэспубліка Беларусь)

Выстава «Гісторыка-культурныя каштоўнасці Брэстчыны» УК «Брэсцкі абласны краязнаўчы музей»

Заключны тур праграм-сустрэч клубаў творчай моладзі Брэстчыны

Камедыя А.Астроўскага «Правда хорошо, а счастье лучше» Брэсцкага акадэмічнага тэатра драмы

Раённае свята сямейнай творчасці ”Под крышей дома моего“

Музейная культурна-асветніцкая акцыя ”Урокі гісторыі і культурнай спадчыны палескага краю“

Вулічная прома-акцыя “Кніжнае кафэ” (да Дня ведаў)

Прэзентацыя студый цыркавога мастацтва Брэсцкай вобласці

Раённы фестываль-кірмаш “Дажынкі – 2025”

Канцэртная праграма “За цябе” Заслужанай артысткі Рэспублікі Беларусь Вікторыі Алешка (да Дня народнага адзінства)

Тэатралізаванае прадстаўленне “У рытме адзінства” (да Дня народнага адзінства)

Культурна-грамадскі праект ”Культурная сталіца вітае гасцей” (Да Дня народнага адзінства)

Грамадска-патрыятычная акцыя творчых калектываў Іванаўшчыны “Табе, Беларусь, прысвячаем…”

Фотавернісаж “Імгненні бібліятэчнага жыцця” (да Дня бібліятэк)

Комплекс тэматычных мерапрыемстваў (вечары-партрэты, сустрэчы-дыялогі, часы успамінаў) аб вядомых земляках “Людзі зямлі Іванаўскай” (да 85-годдзя ўтварэння Іванаўскага раёна)

Фестываль турызму “Янаўскі ровар” (наведванне і знаёмства з асноўнымі аб’ектамі гісторыка-культурнай спадчыны рэгіёна)

Святочная праграма “Табе, матуля, прысвячаем” (да Дня Маці)

Часовая выстава “Усмешкі мамы”

Цыкл тэматычных мерапрыемстваў “Шчыра вітаем зямелькі рупліўцаў” (да Дня працаўнікоў сельскай гаспадаркі і перапрацоўчай прамысловасці)

Справаздача дасягненняў творчых калектываў Іванаўскага раёна “Натхнення і талентаў калейдаскоп”

Шоу-праграма “Міс-восень”

Міжнародны літаратурна-музычны форум “Дастаеўскі і яго літаратурная спадчына”

Спектакль «Идиот» Нацыянальнага акадэмічнага драматычнага тэатра імя М.Горкага (г.Мінск)

Маладзежны форум “Час выбраў нас” (выступленні беларускіх вядомых асоб, дыялогавая пляцоўка, трэнінгі, майстар-клас і інш.)

Канцэрт групы “Брэнд бай” (г. Мінск)

Цыкл навагодніх мерапрыемстваў (тэатралізаваныя прадстаўленні, ранішнікі, квэсты, парады, мюзіклы, шоу-праграмы і інш.)

 

                         ...Напалеон!
                         Тваё імя Ніхто ніколі не забудзе
                         Яго ўслаўляць заўседы будзе
                         Твая Радзіма і зямля.
                                                     А. Крэйдзіч

Напалеон Орда - выдатны піяніст, кампазітар, мастак, педагог, публіцыст, вучоны. Вялікі грамадзянін Еўропы з Варацэвічаў сваёй нястомнай дзейнасцю, усім, што паспеў зрабіць за сваё больш чым паўвекавое творчае жыццё, выклікае гонар і павагу ў сэрцах нашчадкаў. У якім бы відзе мастацтва ён ні ствараў, усюды ўражвае дасканаласцю і высокімі пачуццямі.

Спадчына Напалеона Орды настолькі вялікая і значная, што сучаснікі па праву называлі яго зоркай першай велічыні еўрапейскай культуры XIXстагоддзя.

Творчасць Напалеона Орды, на думку многіх, належыць розным народам і культурам. Нарадзіўся ён у Варацэвічах на Іванаўшчыне. Вучыўся ў Віленскім універсітэце. Пасля паражэння польскага паўстання 1830-1831 гадоў эмігрыраваў у Парыж. Дарэчы, там займаў пасаду дырэктара Італьянскай оперы. Шмат падарожнічаў па краінах Еўропы. Свае ўражанні адлюстраваў у мастацкіх палотнах. Пасля амністыі ўдзельнікам паўстання ў Польшчы, аб'яўленай Аляк-сандрам II, у 1856 годзе вярнуўся ў радавы маёнтак, "Чырвоны Двор" у Варацэвічах. Жыў у Гродне, потым на Валыні і Падоллі. Быў хатнім настаўнікам музыкі і працягваў плённа працаваць над папаўненнем калекцыі архітэктурных пейза-жаў. Пахаваны ў сямейным склепе ў Іванаве. Жыццёвае кола замкнулася. Дзве галоўныя даты -1807 і 1883 - назаўсёды звязалі славутага творцу з роднай Іванаўскай зямлёй.

Месца пахавання Н. Орды

Павінен быў прайсці час даўжынёй амаль у два стагоддзі, каб на радзіме ўспомнілі і прызналі сусветна вядомага кампазітара, пісьменніка, мастака, чые малюнкі ўпрыгожваюць турыстычныя даведнікі і, як адзінае сведчанне, даюць уяўленне аб палацах, замках, храмах Еўропы, больш паловы якіх сёння няма. Яны разбураны і захаваліся толькі на палотнах Напалеона Орды - бясцэннай і адзінай крыніцы для рэстаўрацыйных работ, музеефікацыі мясцін, звязаных са славутымі людзьмі мінулага.

Ды і музычныя творы, выдадзеныя яшчэ пры жыцці кампазітара ў Польшчы і Францыі, толькі сёлета загучалі на яго Бацькаўшчыне, ля сваіх вытокаў - на 200-годдзе з дня нараджэння Напалеона Орды.

Іванаўшчына ганарыцца і дачыненнем да яго велічнай асобы. Вяртанне імя таленавітага сына беларускай зямлі пачалося гадоў 30 таму. Работу па адраджэнні гісторыка-культурнай спадчыны Напалеона Орду ўзначаліла кіраўніцтва Іванаўскага райвыканкама. Да высакароднай справы далучыліся многія прыхільнікі творчасці земляка: Сяргей Сыраежка, Рыгор Сыраватка, начальнік раённага аддзела культуры Уладзімір Шэляговіч, Раманюк Надзея Іванаўна з калективым работнікаў раённай бібліятэкі ім. Ф.І. Панферава і іншыя энтузіясты. З'явілася праграма "Крыніца памяці", прынятая райвыканкамам у 1987 годзе. У 1992-м адна з вуліц райцэнтра названа ў гонар Орды. Крыху пазней у Брэсце створана грамадска-культурнае аб'яднанне імя Н.Орды. Яго імя прысвоена Іванаўскай школе мастацтваў. У 1997 годзе ў цэнтры Іванава адкрыты адзіны ў Еўропе помнік Напалеону Ордзе. Як ні сумна, але многія іванаўцы, што прыйшлі на свята горада, зрабілі "адкрыццё" і для сябе саміх, бо ўпершыню даведаліся пра свайго славутага земляка, які некалі меў еўрапейскую вядомасць.

Разнастайнай   творчай   спадчыне   Напалеона   Орды прысвечана нямала даследаванняў,  яна  актыўна  жыве  ў  асяроддзі  творчай  беларускай інтэлігенцыі. Аднак адкрыццё помніка гэтаму шматграннаму мастаку на яго малой радзіме, у родным Палескім краі, дзе ён нарадзіўся і пахаваны, — новая старонка гістарычнага быцця нашага славутага земляка. Iхарактэрна, што скульптурны помнік Напалеону Орду, выкананы таленавітым маладым скульптарам Ігарам Голубевым, — гэта не надмагілле, не застылы партрэт, а ўвасобленыя ў бронзе жыццёвы шлях і творчае крэда слыннага мастака.

Помнік Н. Ордзе ў Іванаве

Шмат разоў Іванаўшчына збірала мастакоў на абласныя і міжнародныя пленэры, прысвечаныя памяці знакамітага майстра пэндзля.

У жніўні-верасні 2004 года пад патранажам Акадэміі навук Беларусі праводзіліся навукова-даследчыя раскопкі на месцы былога маёнтка Напалеона Орды. Завяршаючым этапам гэтых работ стане стварэнне ў 2010 годзе раённага музейнага комплексу Н.Орды.

 

Дзесяткі культурных мерапрыемстваў прысвечаны 200-годдзю вялікага земляка. У юбілейным годзе ў Мінску прайшла міжнародная канферэнцыя з удзелам вучоных розных краін і прадстаўнікоў дыпламатычных корпусаў. На прыканцы сакавіка ў Парыжы на доме, дзе жыў Напалеон Орда, адкрыта мемарыяльная дошка. Нацыянальная бібліятэка Рэспублікі Беларусь выпусціла мультымедыйны дыск з літаграфіямі мастака. Выдавецтвам "Беларусь" выдадзены камплект паштовак і альбом твораў Напалеона Орды з фондаў Нацыянальнай бібліятэкі. Нацыянальны банк Рэспублікі Беларусь выпусціў юбілейныя сярэбраныя і меднанікелевыя манеты, а Міністэрства сувязі і інфарматызацыі - паштовую марку і канверт, спецгашэнне якіх было арганізавана ў дзень святкавання юбілею Н.Орды на Іванаўшчыне.

На  Іванаўшчыне на працягу года ладзіліся выставы і мерапрыемствы, якія расказвалі аб яго жыцці і творчасці, у бібліятэках , школе мастацтваў, праходзілі агляды-конкурсы на лепшы сцэнарый мерапрыемстваў,  прысвечаных Н.Ордзе. Завяршыліся конкурсы творчых работ сярод вучняў школ раёна. Заключнае мерапрыемства было праведзена ў раённай бібліятэцы імя Ф.І. Панфёрава, дзе і былі ўзнагароджаны пераможцы конкурсаў.

Выстава твораў мастака арганізавана ў Нацыянальнай бібліятэцы Рэспублікі Беларусь, у штаб-кватэры ЮНЕСКА ў Парыжы. Пералічанае -далёка не ўсё, што зроблена па ўвекавечанні памяці выдатнага дзеяча культуры XIXстагоддзя. Гэта патрэбна нам і нашым нашчадкам, каб жыць у грамадстве, моцным сваімі духоўнымі арыенцірамі.

І праз тоўшчу часу спадчына славутага земляка моцна ўплывае на фарміраванне культурнай прасторы Бацькаўшчыны, выхоўвае ў сучаснікаў імкненне да прыгажосці і гарачую любоў да Радзімы.

Гэта была шырокага светапогляду асоба з чыстай і светлай душой, напоўненай бязмежнай дабрынёй. Такая ў яго і музыка: лёгкая, празрыстая, быццам пасланая з нябёсаў. Незаслужана забытая на доўгія гады, яна атрымала другое нараджэнне, дзякуючы Нацыянальнаму канцэртнаму аркестру Беларусі. Яго кіраўнік - прафесар, лаўрэат Дзяржаўнай прэміі краіны Міхаіл Фінберг - шчыра прызнаўся, што дагэтуль нічога не ведаў пра знакамітага кампазітара: "Каб не ЮНЕСКА, цудоўная музыка ўражэнца Варацэвічаў так і засталаоя б па-за межамі рэпертуару аркестра. Яго вальсы, мазуркі, полькі, серэнады, паланэзы сталі адкрыццём яркага талента". Складзеныя для фартэпіяна, яны былі апрацаваны   для   ансамбляў флейтыстаў, кларнетыстаў, трубачоў, салістаў-выканаўцаў на драўляных духавых інструментах і камернага аркестра і прагучалі ў некаторых гарадах Беларусі: Мінску, Тураве і іншых. А нядаўна - у Тышкавічах, у сучасным Доме культуры, якому пазайздросцілі б многія гарады. Зала была перапоўнена - людзі прыехалі нават з іншых вёсак, каб паслухаць музыку земляка. У светлых лірычных мелодыях нашчадкі свайго таленавітага продка пачулі інтанацыі беларускіх песень - сваіх, родных! У вачах слухачоў стаялі слёзы ўдзячнасці і прызнання.

Следам аркестр выступіў у Іванаве. Iзноў цёплы прыём, і нечакана - трапяткая мінута: над музыкантамі аркестра лунаў... матылёк. Адкуль ён узяўся пасярэдзіне восені ў канцэртнай залё? Здзіўленая публіка, узрушаная танцамі матылька ўбачыла ў гэтым нейкі добры знак: "Можа, то ўдзячная душа Орды радуецца з намі і благаслаўляе цудоўны канцэрт". Маэстра Міхаіл Фінберг упэўнена паабяцаў ладзіць на Іванаўскай зямлі фестывалі "Гасцёўня Напалеона Орды" з прамой тэлевізійнай трансляцыяй на ўсю Беларусь.

Праводзіць фестываль - жаданне не толькі музыкантаў Нацыянальнага аркестра. Яго чакаюць нашчадкі земляка, якога па праву называюць нацыянальным здабыткам. Напалеон Орда - бясконцае адкрыццё і крыніца натхнення, не толькі мінулае, але і будучае беларускай культуры.

Гісторыю, як вядома, ствараюць людзі. Ствараюць не толькі ў той час, калі жывуць, але з далечы мінулага ўплываюць на дзень сённяшні і будучы. У сузор'і светлых імён выдатных беларусаў не павінна згубіцца зорка Напалеона Орды.

 

Бібліяграфія                                                                          

 

1.          Азёрны,В. Пакланіліся Ордзе і Дастаеўскаму// Чырвоная звязда.- 1997.- 19 верасня

2.          Анцелевич,А. Наполеон, которым гордится Беларусь// Нар. газ.- 2007.- 20 лютага.- C.3

3.          Астраўцоў,С. У традыцыях Напалеона Орды// Мастацтва Беларусi.- 1989.- 10.- C.12-13

4.          Ахвердава, А. Пачынальнікі беларускага піянізму// Мастацтва        Беларусi.- 1985.- 2.- C.67-70

5.          Ахвердова, Е. Друг Мицкевича и Шопена// Неман.- 1983.- 6.- C.172-173

6.          Баравуля,Н. Беларускі Напалеон// Пачатковая школа.- 2002.- 3

7.          Бараноўскi,I На радзіме Напалеона Орды будзе музей// Свобода.- 1993.- 11 кастр.- C.2

8.          Бараноўскi,I. У гонар вялікага творцы// Чырвоная звязда.- 30 кастр.-        1995

9.          БелаПАН  В Ивановском районе открылась первая очередь музейного  комплекса Наполеона Орды

10.        Берасцень,С. Вяртанне беларускага Напалеона// ЛiМ.- 2005.- 2         верасня.- C.10

11.        Берасцень, С. Шляхамі музыкі// ЛiМ.- 2007.- 26 студзеня.

12.        Берасцень, С. Беларускі Напалеон// ЛiМ.- 2002.- 22 лютага.- C.3

13.        Берасцень,С. Скарбы Напалеона// ЛiМ.- 2007.- 2 лютага

14.        Вяртанне// Брестский курьер.- 1993.- 19-25 ноября.- C.2

15.        Брыль, В. Рыцари Герба "Остоя"// 7 дней.- 2005.- №32, 11 августа.-        C.16

16.        Бунеева Людмила  "К Орде мы только прикоснулись"//  Вечерний Брест.        -      31 окт. 2007г. -  C.5.

17.        Бунцевіч, Н. Напалеон Орда:каляровая графіка на аркестравы манер//        Культура.- 2007.- 27 студзеня- 2 лютага

18.        Валынчук,Л. Дзе быць музею?// Чырвоная звязда.- 1994.- 4 сакавіка

19.        Габрусь, Т. Дух творчасці// Роднае слова.- 1998.- 3.- C.142-148

20.        Габрусь, Т. В. Помнікі скульптара Ігара Голубева// Роднае слова.-        1998.- 3-4

21.        Гапоненка, В. Напалеон Орда// Славутыя імёны Бацькаўшчыны.- 2000.-        Вып.1

22.        Гарупа М.  Аркестр, які заўжды свята//  Чырвоная звязда. -  30 кастрычніка 2007г. -  C.1.

23.        Гарупа,М. Дарогамі Напалеона Орды// ЛiМ.- 2007.- 14 верасня.- C.12

24.        Гарупа,М. Былая Варацэвіцкая школа стане цэнтрам культуры і         мастацтваў// Чырвоная звязда.- 2002.- 15 кастрычніка

25.        Гарупа,М. Вечны вандроўнік закончыў свой шлях у Іванаве// Чырвоная         звязда.- 2002.- 15 кастрычніка

26.        Гарупа,М. Права на Спадчыну// Чырвоная звязда.- 2004.- 12 кастрычніка

27.        Глинник,В Мастер архитектурного пейзажа// Строительство и архитектура         Белоруссии.- 1988.- 2.- C.33

28.        Горупа,М. Достойный,горячо любящий свой край гражданин...// Чырвоная         звязда.- 2007.- 12 лютага

29.        Горупа,М. Наполеон Орда возвращается на родину// Чырвоная звязда.-        2006.- 18 липеня

30.        Горупа,М. Поклониться земле таланта// Чырвоная звязда.- 2007.-        20лютага

31.        Гришкевич, А. Наполеон Орда:возвращение на Родину через полтора        столетия// Во славу Родины.- 2005.- 4 августа

32.        Гурин,А. В поисках утраченного// Совет. Белоруссия.- 2006.- 22 апреля

33.        Гуринович,И. Золотой Орда// Культура.- 2002.- 14 сентября.- C.8

34.        Гурко,А. Два дні і два стагоддзі// Культура.- 2007.- 7.- C.14

35.        Дадзiёмава,Вольга Уладзiмiраўна. На музычных        скрыжаваннях:Беларусь-Францыя// Беларусь.- 1997.- 3.- C.42-43

36.        Денисейко,А. Возвращение Наполеона Орды// Бел. думка.- 1998.- 3.-        185-186

37.        Денисейко,А. Рисунок на банкноте от Наполеона Орды// Заря.- 2005.- 1        ноября.- C.3

38.        Денисейко,А. Рисунок на банкноте от Напалеона Орды// Чырвоная        звязда.- 2005.- 14 ліпеня.- C.

39.        Дзенiсейка, А. Шлях да п'едэстала ў Напалеона Орды быў доўгім//        Чырвоная звязда.- 1997.- 5 верасня

40.        Довнар-Запольский,А. Наполеону Орде сегодня 200 лет!// Комсомольская        правда в Белоруссии.- 2007.- 10 февраля

41.        Дрик, Л. Лёд тронулся!// Краеведческая папка "Наполеон Орда".- 2006

42.        Дробаў, Л.М. Напалеон Орда - мастак і збіральнік// Помнiкi гiсторыi i        культуры Бел.- 1971.- 3

43.        Дробыш,Н. Спадчына Напалеона Орды// Культура.- 1996.- 2-8 ліпеня

44.        Дробыш,Н. Пясняр беларускай старажытнасці// Чырвоная звязда.- 15        сакавіка.- 2002

45.        Дыников,А. Напалеону Орде посвящается// Бел. нива.- 2007.- 15        февраля.- 3

46.        Жаўручок,Т. Запрашэнне ў парк імя Напалеона Орды// Нар. газ.- 2002.-        30 мая

47.        Жушма В. Таленты пакланяюцца талентам// Чырвоная звязда.- 1996.- 14        чэрвеня.- C.2

48.        Жушма, В. Напалеон Орда// Чырвоная звязда.- 1989.- 7 сакавіка

49.        Жушма, В. Слава тебе, Вялікі Орда// Чырвоная звязда.- 1996.- 2 ліпеня

50.        Жушма, В. У гонар знакамітага земляка// Чырвоная звязда.- 1996.- 7        чэрвеня.- C.1

51.        Жушма,В. К нему не зарастет в Иваново тропа// Бел.нива.- 10        сентября.- 1997.- C.2

52.        Жушма,В. Памяці продкаў будзем дастойнымі!// Чырвоная звязда.- 1996.-        24 верасня

53.        Жушма,В. Таленты пакланяюцца талентам// Чырвоная звязда.- 14        чэрвеня.- 1996

54.        Жушма,В. Яго ведала Еўропа// Чырвоная звязда.- 1994.- 27 мая

55.        Жушма,М. Таленты славяць Іванаўшчыну// Чырвоная звязда.- 5 верасня.-        1997.- C.1-2

56.        Жэбрак, П. Забыты мастак Н. Орда// Голас Радзiмы.- 1994.- 3 лютага.-        C.4

57.        Злобин, Э. Более близкое знакмство// Полесская правда.- 1990.- 15 мая

58.        Іванава,Н. Напалеону Ордзе прысвячаецца// Чырвоная звязда.- 1994.- 29        сакавіка.- C.1

59.        Ільенков, В. Тереза Савицкая из Орд// Пiнскi веснiк.- 1992.- 3        чэрвеня

60.        Ільянкоў, В. Сядзібы Піншчыны:ад росквіту- да запусцення// Культура.-        2001.- 3.- C.14

61.        Ішчанка,С. ...І ў Іванаўскім раене// Культура.- 2007.- 7.- C.14

62.        Ішчанка,С. Будзе ў Варацэвічах сядзіба!// Культура.- 2007.- 7.- C.15

63.        Ішчанка,С. Лісты Напалеона Орды: з Парыжа - у Варацэвічы// Культура.-        2005.- 22

64.        Ішчанка,С. Літаграфіі,пячаткі,кандэлябр// Культура.- 2007.- 7.- C.14

65.        Кабяк,Р. У гонар славутага земляка// Культура.- 1998.- 11.- 4

66.        Кабяка,Р. Помнік Напалеону Ордзе// ЛiМ.- 1998.- 13 лютага.- C.14

67.        Калубович,А. Восемь волн Белоруской эмиграции// Неман.- 1992.- 2.-        C.136-150

68.        Капачова Алена  Напалеон Орда: вяртанне - як прызнанне//        Нар.трыбуна. -      10 ліст. 2007г. -  C.9.

69.        Карпук, I Водар Парыжа// Роднае слова.- 2003.- 9

70.        Карпук, I З Варацэвічаў у Парыж// Роднае слова.- 2003.- 4.- C.95-97

71.        Карпук,I. Зноў на Радзіме...// Роднае слова.- 2003.- C.66-67

72.        Качановска, М. Наполеон Орда - художник архитектурных пейзажей//        Ежегодник народного музея. Варшава.- 1968.- 12

73.        Кенько,Т. Остались только на рисунках  ... или как в Беларуси ХХІ        столетия используется наследие Наполеона// Бібліятэка прапануе.-        2006.- 6

74.        Кірпічэнкава,Н. У Нацыянальнай бібліятэцы...// Культура.- 2007.- 7.-        C.14

75.        Клiмчук В. Гонар зямлі Палескай Ч.1// Чырвоная звязда.- 1998.- 2        чэрвеня

76.        Клiмчук, В. Гонар зямлі Палескай// Чырвоная звязда.- 1998.- 2        чэрвеня, 5 чэрвеня.- C.2

77.        Климчук,В. Гордость земли полесской// Заря.- 1997.- 13 февраля

78.        Климчук,В.А. Щедрой на таланты была земля берестейская// Заря.-        1996.- 6 апреля

79.        Климчук,В.А. Гордость земли полесской// Радавод.- 1998.- 1.- C.26-33

80.        Клімчук,В.А. Гонар зямлі Палескай Ч.2// Чырвоная звязда.- 1998.- 5        чэрвеня

81.        Клунiна,Л. Па шляхах Напалеона Орды// Культура.- 2003.- №11 15-21        сакавіка.- C.14

82.        Кобяк,Р. Наполеон Орда "прописался" в Иванове// Чырвоная звязда.-        1998.- 22 красавіка

83.        Козлович,В. В Вороцевичи, к Наполеону...// Совет. Белоруссия.- 2006.-        26 октября

84.        Команава,Т. Літаграфіі і старадрукі праз стагоддзі// Культура.-        2006.- 35

85.        Крапчук,І. Вытокі прозвішча Напалеона Орды// Чырвоная звязда.- 1993.-        28 мая

86.        Крейдич,А. Гулять, так с Наполеоном// Заря.- 1997.- 11 сентября.- C.3

87.        Крейдич,А. К семинару не подготовился только... Наполеон// Заря.-        1996.- 26 сентября

88.        Крейдич,А. Адаму Мицкевичу от Наполеона Орды// Чырвоная звязда.-        2005.- 2 жніўня

89.        Крейдич,А.Н. Президентский грант - Центру Наполеона Орды// Заря.-        2002.- 22 октября

90.        Крейдич,А.Н. К Наполеону - из Франции// Заря.- 2006.- 2 марта.- C.2

91.        Крейдич,А.Н. К семинару не подготовился только...Наполеон// Заря.-        1996.- 26 сентября.- C.2

92.        Крейдич,А.Н. Наполеон Орда, Европеец из Иваново// Нар. воля.- 1996.-        40

93.        Крэйдзiч, М. Палескі Напалеон// Першацвет.- 1994.- 9.- C 51-77.

94.        Крэйдзiч,А.М. Палескі Напалеон// Берасцейскiя каранi.- 1998.- C.40-43

95.        Крэйдзiч,А.М. У Варацэвічы - да грамадзяніна Еўропы// Заря.- 2007.-        C.1,5

96.        Крэйдзiч,А.М. У Варацэвічы - да грамадзяніна Еўропы// Заря.- 2007.-        17 февраля

97.        Крэйдзiч,А.М. Свой кут завем мясцінай Орды...// Народная трыбуна.-        2007.- 10 лютага.- 4

98.        Крэйдзiч,А.М. Вялікаму чалавеку - вялікі гонар// Чырвоная звязда.-        1995.- 10 кастрычніка

99.        Крэйдзіч,А. У Іванава - да грамадзяніна Еўропы// ЛiМ.- 2005.- 3        чэрвеня.- C.15

100.      Крэйдзіч,А. Свой кут завем мясцінай Орды...// Народная трыбуна.-        2007.- 10 лютага

101.      Кузняцоў,С. Радзіма Напалеона// Звязда.- 2004.- 29 верасня.- C.4

102.      Кукса,I. У Іванаве адкрылі помнік Напалеону (Орде)// Звязда.- 1997.- 10 верасня.- C.1

103.      Кукса,И. Найден фундамент дома Наполеона Орды// Рэспублiка.- 2004.- 28 верас-ня.- C.3

104.      Кунцевич, О. Под знаменем Наполеона// Вечерний Брест.- 1995.- 18        августа

105.      Кухарчук,В.А. Памяти Наполеона Орды// Заря.- 2006.- 16 сентября.-        C.11

106.      Кухарчук,В.А. Сцяжынкамі Напалеона Орды// Чырвоная звязда.- 2006.- 10        кастрычніка.- C.3

107.      Кухарчук,В.А. Іванава зноў прыцягнула ўвагу тэлебачання// Чырвоная        звязда.- 1998.- 28 студзеня

108.      Кухарчук,В.А. Светлой памяти Наполеона Орды посвящается// Чырвоная        звязда.- 2006.- 8 верасня

109.      Кухарчук,В. Вялікі грамадзянін Еўропы// Чырвоная звязда.- 2005.- 5        красавіка

110.      Кухарчук,Н. "Не дае спакою Орда"// Чырвоная звязда.- 1997.- 11        сакавіка

111.      Кухарчук,Н. Вяртанне да вытокаў:Не так даўно ў раенным цэнтры        з'явілася новая вуліца імя Напалеона Орды// Чырвоная звязда.- 1992.-        22 снежня.- C.22

112.      Кучеренко,В Наполеон Орда - майстер ведуті// Хроніка-2000. Киев.-        1995.- 1

113.      Кушнарэвiч,А.М. Гісторыя вывучэння беларускага культурнага доцлідства        ХІV-ХVI ст.// Весцi НАН Беларусi. Сер. грамадскіх навук.- 1990.- 2.-        C.73-80

114.      Куштель,С.,Годлевский,Ю. Композитор,художник,повстанец// Размова.-        1991.- 3.- Чэрвень

115.      Кушцель,С. Новы след у гісторыі,ці яшчэ раз аб крыніцах радаводу        Напалеона Орды// Чырвоная звязда.- 2000.- 21 красавіка

116.      Кушцель,С. Напалеон Орда і паўстанне 1863 года// Чырвоная звязда.-        1994.- 19 красавіка

117.      Лакотка А. "Фотааб'ектыў" даўніх майстроў// Мастацтва.- 1997.- 7.-        C.67-72

118.      Лакотка А.I. Напалеон Орда: жыцце, творчасць, мастацкая спадчына//        Бел. гiст.часоп.- 2007.- 3.- C.76-78

119.      Лахманенка ,Л. Напалеонаўскі характар Напалеона Орды// Звязда.-        2005.- 15 чэрвеня.- C.2

120.      Левандаускас,В. Иконографические особенности творчества Наполеона        Орды// Весн.Бел.Дзяржаўнага універсітэта культуры.- 2004.- 3

121.      Леоновец,А Наполеон Орда возвращается?// Совет. Белоруссия.- 1993.- 20 ноября

122.      Лiтвiнава,Т. Стагоддзе назад// Гомел. прауда.- 1987.- 26 снежня

123.      Лицкевич,С. Отражение истории// Совет. Белоруссия.- 2007.- 10 февраля

124.      Мiкалаеў, А. Беларус з еўрапейскім імем Напалеон// Чырвоная звязда.-        1996.- 17 верасня.- C.3

125.      Койданаўскі кальвінскі збор// Маладосць.- 1996.- 10.- C.186

126.      Беларусь у творах Н.Орды// Маладосць.- 1990.- 9.- C.64-65

127.      Малашевский,В. Художник,этнограф,историк// Нар.трыбуна.- 1991.- 47.-        18-24 лістапада.- C.8

128.      Мальдис, А. Юбилей Напалеона Орды отпразнован.Чей следующий?// Совет.        Белоруссия.- 2007.- 20 марта.- C.18

129.      Марголiна ,Р. Святыня вярнулася. Але толькі часткова// Чырвоная        звязда.- 1993.- 25 чэрвеня

130.      Марголина Р. Реликвия,спасенная земляками// Заря.- 1993.- 9 августа

131.      Марголина Р. Спасенная реликвия// Працоўная доблесць.- 1994.- 17 жн.

132.      Мароз, У. Згадкі пра Напалеона Орду// ЛiМ.- 1995.- 28 ліп.- C.11

133.      Марцiновiч, Л. Зерне да зерня.- 1996.- Мн.- C.239

134.      Марцiновiч,А. Напалеон Орда// Нар.трыбуна.- 1993.- 12.- 27 сакавіка

135.      Абрысы адкрытага кантынента// Мастацтва.- 1997.- 4.- C.23-24ББК 63

136.      Мікалаеў,А. Беларус з еўрапейскім імем Напалеон// Чырвоная змена.-        1996.- 17 верасня

137.      Муха,Ф. В Вороцевичи - с поклоном// Рэспублiка.- 2007.- 16 лютага

138.      Налiвайка, Л. З людзьмі, зямлей і небам// Помнiкi гiсторыi i культуры        Бел.- 1984.- 3.- C.38-40

139.      Вяртанне беларускага Напалеона// Нар. газ.- 1997.- 13 мая

140.      У гасцёўню Напалеона Орды//  Нар. газ. -      24 каст. 2007г.

141.      Аб прысваенні імя Напалеона Орды Іванаўскай дзіцячай школе        мастацтваў// Нац. реестр правовых актов Респ. Беларусь.- 1996

142.      Орда, Н. Крэўскі замак ХІХ ст.// Беларусь.- 1986.- 3.- C.19

143.      Орда,Напалеон. Руіны замка ў Міры. 1864-1876 гг.// Бел. гiст.часоп.-        2007.- 2

144.      Орда,Напалеон. Кляштар бенедыкцінак у Нясвіжы. 28 ліпеня 1876 г.//        Бел. гiст.часоп.- 2007.- 2

145.      Орда,Напалеон. Руіны замка ў Кракаве. 20 мая 1876 г.// Бел.        гiст.часоп.- 2007.- 2

146.      Орда,Напалеон. Касцёл св. Крыжа і кляштар бенедыкцінцаў каля Нясвіжа.        27 ліпеня 1976 г.// Бел. гiст.часоп.- 2007.- 2

147.      Орда,Напалеон. Гальшаны.Від з боку ракі Гальшанка.18 мая 1876 г.//        Бел. гiст.часоп.- 2007.- 2

148.      Орда,Напалеон. Камянец-Літоўскі. 20 красавіка 1876 г.// Бел. гiст.часоп.- 2007.- 2

149.      Орда,Напалеон. Дом-крэпасць у Гайцюнішках// Помнiкi гiсторыi i        культуры Бел.- 1986.- 3.- C.

 

150.      Павловский,Б, Ископаемая память// Вечерний Брест.- 2004.- 26 ноября.-        C.5

151.      Палубiнскi ,А. Лунаў дух вальнадумства// ЛiМ.- 1993.- 32.- 13 жн.      

152.      Панасюк,М. Самыя прыгожыя кветкі - знакамітаму земляку// Чырвоная        звязда.- 2002

153.      Панасюк,Микола. Запрашэнне ў парк імя Напалеона Орды// Нар.трыбуна.-        2002.- 16 лютага.- C.1,4

154.      Паўлоўскi,Б. "Хто калі думаў,хто калі сніў?"// Вечерний Брест.-        2007.- 16 февраля

155.      Паўлоўскі Б.  "Напалеонаўская гасцёўня" ад Фінберга//  Вечерний        Брест. -      31 окт. 2007г. -  C. 5,32

156.      Паўлоўскі,Б. Гэта толькі першыя крокі...// Вечерний Брест.- 2006.- 4        октября

157.      Паўлоўскі,Б. Памяць аб вечным вандроўніку Ч.2// Чырвоная звязда.-        2002.- 12 лютага

158.      Паўлоўскі,Б. Памяць аб вечным вандроўніку Ч.1// Чырвоная звязда.-        2002.- 8 лютага

159.      Петров, Ю. Земляки помнят// Заря.- 1997.- 29 марта

160.      Піліпенка М.  Калі звычайнае дрэва становіцца роздумам//  Чырвоная        звязда. - 28 вер. 2007г.

161.      Орда Напалеон// Помнiкi гiсторыi i культуры Бел.- 1971.- 3

162.      Пракаповіч М.  "Пленэр" ад беларускага "плён"//  Вечерний Брест. -        . -      28 сен. 2007г. -  C.6.

163.      Пракопчык,Л. Знаходка ў Варацэвічах// ЛiМ.- 1990.- 51.- C.16

164.      Пракопчык,Л. Беларусь у творах Напалеона Орды// Роднае слова.- 1990.-        9

165.      Пракопчык,Л. Дарогамі Напалеона Орды// Чырвоная звязда.- 1991.- 22        лістапада

166.      Прокопчик,Л. Дороги Наполеона Орды// Знамя юности.- 1989.- 15 февраля

167.      Прокопчик,Л. Певец родного края// Сельская газета.- 1989.- 29 января

168.      Пуш,С. Наш славуты земляк// Роднае слова.- 2002.- 2.- C.92-95

169.      Рубашевский, Ю. Юбилей с серебряным отливом// Вечерний Брест.- 2007.-        14 февраля.- C.19

170.      Рубашевский, Ю. Роклонник Мицкевича и Орды будет курировать        культурные проекты в приграничье// Вечерний Брест.- 2006.- 29        сентября.- C.6

171.      Рубашескій Ю.  Наполеон, покоряюўій талантом//  Вечерний Брест. -        87. -      31 окт. 2007г. -  C.5.

172.      Рыгорава,Н. Талент зямлі Палескай// Чырвоная звязда.- 1991.- 19        лютага

173.      Документы Наполеона Орды нашли во Франции// Рэспублiка.- 2005.- 27        мая.- C.8

174.      Сазанович,И. Музею Наполеона Орды переданы документы из Франции//        Вечерний Брест.- 2005.- 27 мая.- C.3

175.      Самуйлiк,М. Напалеон Орда-мастак і збіральнік// Полесская правда.-        1990.- 13 ноября.- C.

176.      Самуйлик,М. Земля-через десятилетия// Заря.- 1981.- 11 апреля

177.      Санкевiч,I Музычнае благаслаўленне// Нар. газ.- 2007.- 27 студзеня.      

178.      Сацута,I Напалеон Орда// Чырвоная звязда.- 1987.- 29 кастрычніка

179.      Свірко,І. Напалеон з Палесся// Рэспублiка.- 2007.- 10 лютага

180.      Сидорова В.,Голубев,Н. Иваново:память о Наполеоне Орде (1807-1883)//        Палессе.- 2000.- 1.- C.90-96

181.      Скорабагатаў В.I. Зайгралі спадчынныя куранты.- 1998

182.      Скорабагатаў В.I. "І ў асеннім веку чую тую песню веснавую// Роднае        слова.- 1996.- 8

183.      Собалева, Н. Фестываль на дзяды// Голас Радзiмы.- 1994.- 8 снеж.      

184.      Собалева, Н. І ўсе гэта - нашы імены// ЛiМ.- 1994.- 43.- 28        кастрычніка.- C.10

185.      Собаль,В. Раскопкі на радзіме Напалеона Орды// Краязнаўчая газета.-        2005.- 9.- C.5

186.      Сонин,Анатолий Степанович. Наполеон Орда// Во славу Родины.- 1992.-        25 января

187.      Стаўскi,Г. Напалеон Орда// Падарожнік.- 1997.- 2.- C.10-11

188.      Столярчук, К. Ошибка Наполеона Орды// Вечерний Минск.- 1992.- 8        сентября

189.      Сыраежка,С. Напалеон Орда-мастак і збіральнік.// Чырвоная звязда.-        1971.- 18 верасня

190.      Сыраежка,С. Напалеон Орда - мастак і збіральнік// Чырвоная звязда.-        1971.- 18 верасня

191.      Томилович,Г. Через Якутию...  к Наполеону Орде// Чырвоная звязда.-        2007.- 2 ліпеня.- C.5

192.      Трэпет,Л. Што значыць для чалавека родная зямля?// Звязда.- 1997.- 11        февраля.- C.8

193.      Трэпет,Л. Ці ўспомніць Радзіма свайго рыцара?// Звязда.- 1995.- 19        ліпеня

194.      Орды Федорук А.Т. Старинные усадьбы Берестейщины 2004.- C.49-53

195.      Храмянкова,Л. Тут нарадзіўся Напалеон Орда...// Роднае слова.- 2002.-        3.- C.96-98

196.      Цiмошык, Л. Орда едзе ў Тураў// Звязда.- 2007.- 31 жн.- C.5

197.      Цiшук, П. Святкуюць Напалеона  Іванаўскага// Нар. газ.- 1996.- 14        чэрвеня.- C.2

198.      Цішук,П. Доўгае вяртанне Напалеона Орды// Нар. газ.- 1997.- 3        верасня.- C.1

199.      Чаропка,Вiтаўт. Творчы геній Напалеона Орды// Бел. гiст.часоп.-        2007.- 2.- C.48-55

200.      Чертович ,Б. Нашествие Наполеона Орды:Фестиваль завершился,а        музыкальные открытия остались// Чырвоная звязда.- 1994.- 27 мая

201.      Шчасная Н.  Юбілей Напалеона Орды ў Тураве//  Бел. нива. -  1   снеж. 2007г. - C.3.

202.      Якiмовiч,Ю.А. Беларуская архітэктура ў малюнках Напалеона Орды//        Мастацтва Беларусі.- 1983.- 7.- C.46-52

203.      Яковлева Г.Н. Наполеон Орда// Чырвоная звязда.- 2006.- 13 кастрычника

204.      Яскевiч, С. "Хто хоць жменяй землю носіць, той уздвігне гору"//        Звязда.- 2007.- 16 лютага.- C.1

 

 

                                                Складальнікі:

                                                бібліёграфы ЦБ

                                                Валавень Г.П., Нінічук С.М.

 

 

 
 
 
 
 
Добавить комментарий

Даты жизни и творчества Н. Орды

 

1807, 19 февраля

В семье Михаила Орды, предводителя дворянства Кобринского повета, инженера-фортификатора    родился    сын,    которому   дали    имя    Наполеон.    Начальное образование получил в семье.

1819-23

Гимназист Свислочской гимназии.

1823-27

Студент физико-математического факультета Виленского университета. Исключён из университета за участие в работе тайной студенческой организации "Заряне" и Заключён в тюрьму.

1830

Служит в гвардейском конном полку Литовского корпуса русской армии.

1830-31

Участник национально-освободитльного восстания в Белоруси.

1832-33

Эмиграция за границу. Двухлетнее путешествие по дорогам Австрии, Германии, Швейцарии, Испании.

1833-40

Переезд в Париж. Знакомство и сотрудничество с А.Мицкевичем, Ф.Шопеном, Ф.Листом. Учёба в студии П.Жирара. Занятия изобразительным и музыкальным искусством.

1838

Издаёт в Париже альбом произведений польских композиторов, а вырученные средства передаёт бедным эмигрантам.

1839

Избирается членом Парижского историко-литературного товарищества.

1840-42

Путешествия по Франции и Рейнскоу области. Появление первых циклов рисунков.

1842-44

Путешествия по Испании, Португалии и Алжиру, Англии, Шотландии и Голландии. Создание многочисленных циклов рисунков.

1843

Женитьба на француженке Ирене Багле.

1847-48

Директор Итальянской оперы в Париже.

1848

Избирается членом комитета польской эмиграции. Готовит и издаёт в Париже грамматику польского языка для французов.

1849

Вместе с Александром Маковским отрыл Комиссионный торговый дом в Париже.

1856

Н.Орда  возвращается  из Парижа  в Вороцевичи  после того,  как Александр II объявил амнистию участникам восстания 1830-1831 гг. Занимается хозяйственной деятельностью в Вороцевичах.

1860-62

Путешествия по Гродненской губернии.

1863-64

Орда подозревается в содействии участникам восстания 1863 года.

1866-67

Ведётся следствие. Подвергается аресту и помещается в Кобринскую тюрьму. По многочисленным просьбам освобождается из тюрьмы.

1870-72

Путешествует по Киевщине. Учитель музыки в семье генерала Ржевусского.

1871-76

Путешествует по Волыни и Подолью. Публичные концерты, выставки

1873

Издаёт в Варшаве "Грамматику музыки".

1875-77

Путешествует по Ковенской, Витебской, Минской и Могилёвской губернях.

1873-1883

Издаётся в Варшаве 8 альбомов рисунков, связанных с Гродненской, Минской, Виленской, Волынской и Киевской губерниям.

1883, 26 апреля

Умер в Варшаве. Похоронен в Иваново.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Добавить комментарий